Ramfah sa Mindanao!

Sa wakas, sinipag akong magsulat ngayon dito sa blog ko.  Pangako, sisipagan ko na talaga ang magsulat, medyo ginaganahan na ulit eh.  Huwag lang mahu-hook ulit ng Facebook!

Nagkaroon ulit ako ng pagkakataon na makapunta sa Mindanao (medyo napapadalas ngayong taon actually, well, sana nga parati, huwag lang ngayong taon)...at siyempre, kapag ako nakapunta ng Mindanao, kahit malayo, kailangan kong rumamfah ng Davao, ang paborito kong lungsod sa Pilipinas!

Pero, bago ako maglakwatsa ng Davao, trabaho muna…at ang destinasyon ko naman ngayon eh HINATUAN at MARIHATAG ng Surigao del Sur.  Grabeh, malayo pala ang byahe galing Davao.  Lima  o anim (5 o 6) na oras ang byahe, pero okay lang, nakakapagod pero enjoy naman, maganda ang mga daan pati na rin mga tanawin.  Magaganda talaga ang daan dito sa Mindanao at ang kabutihan pa n'un, walang bayad o toll fee!

Mapa muna tayo ng Mindanao.  Sa dilaw na bahagi ako medyo naligaw, at grabeh, malayong byahe pala siya!

At ayun ang HINATUAN at MARIHATAG! Talaga pa lang nasa gilid sila ng Mindanao! At nakaharap mismo sa Pacific Ocean!

Sa Hinatuan Surigao del Sur muna kami pumunta, at bago magsimula ang aming trabaho, habang naghihintay, naggala-gala muna ako at marami akong magandang nakita!  

Eto...

May doppler radar pala ang PAGASA d’un, isang malaking tore na kumukuha ng taya ng panahon, na mukhang isang malaking….

Terminal papuntang HInatuan, kada 30 minuto ay may dumadaan na mga sasakyan, tulad ng bus, Starrex Van (sosyal, pampasahero lang nila ‘yun!), tricycle, at habal-habal!  Nasa tabi mismo 'to ng dagat.  

Eto terminal nila, mas malapitan na kuha.

Interesado ako sa habal-habal, iba't-ibang lugar kasi, kakaiba!  Eto 'yung medyo madalas na makikita...  

Kitams!

Pero, sa Hinatuan,, iba ang nakita ko! Sanay akong makakita ng habal-habal, kaso kakaiba ‘yung version na nakita ko dito…may bubong!

Eto, may nakita kong nakatigil sa terminal.  Heheheh, may bubong!  Para nga naman ‘di mabasa ang mga pasahero.  At ‘yung iba, may seatbelt pa raw! Saan ka na!

Gusto ko sanang sumakay, kaso wala akong oras at takot ako, heheheh...kaya kinausap ko ang isang drayber at tinanong ko na lang kung paano pumunta sa Hinatuan Enchanted River.  Sikat na sikat na puntahan kasi ‘yun sa lugar na ‘yun.  Malapit na lang daw ‘yun, kaso wala pa akong panahon makapunta d’un.  Sa susunod na lang, at least ngayon alam ko na kung paano pumunta d’un.

Tapos, sa paglalakad ko, may nakita akong grupo ng mga tao na abalang-abala, na-curious ako, kaya’t pinuntahan ko.

Abalang-abala sila sa kung ano man ang ginagawa nila.  Ano kaya 'yun?

Mga taong namimingwit ng isda na gamit lang ang sima at tanse.  Walang fishing rod, simple lang pero ayos!

At marami sila, ma-matanda, ma-bata! Kada umaga, ganito ang makikita mo dito.  

Meron na ngang hinuhugasan ang kanyang mga nahuli...may ulam na si manong!

At eto, may malaking nahuli!

Sa tabihan lang ‘yan, pero kaya nilang makahuli ng malaki at mamahaling isda!

At sa paligid ay makikita ang maraming mga bangka.  Naisip ko tuloy, sa tabi pa lang, mamahaling isda na ang nahuhuli nila, ano pa kaya kung sa dagat mismo?

Eto 'yung mga bangka nila.

Nag-enjoy ako ng husto sa paglilibot, pero naalala ko na kailangan ko ng bumalik sa lugar namin para sa activity, kaya dali-dali akong bumalik. 

Okay naman ang naging takbo ng activity namin at napahanga ako sa local choir nila.  Ang mga miyembro ay empleyado rin ng gobyerno.  Kumanta sila ng panalangin, pambansang awit at awit ng bayan nila (Hinatuan hymn).  ‘di nga ako nakapagpigil at tinanong ko ‘yung organizer kung pwedeng pumalakpak pagkatapos ng awit nila, napangiti siya, heheheh….

Okay sa olrayt!  May bonus pa na kanta ni Jason Mraz! Updated ah!  Sorry, nakalimutan ko name nila...pero sa LGU ng Hinatuan naman sila eh, madaling malaman.

At nang matapos ang activity, byahe naman papuntang MARIHATAG, Surigao del Sur.  Pero, bago kami pumunta d'un, nagpalipas muna kami ng isang gabi sa isang resort malapit d’un…KANISULAD resort (sorry ‘di ako sigurado sa pangalan).  Gabi na kami ng makarating sa resort.  Madilim na kaya ‘di na makita ang dagat, pagkatapos kumain ng hapunan, nagpahinga na kami kaagad. 

Okay naman sana ‘yung resort, malawak ang mga kwarto, kaso hindi maganda ang serbisyo.  Kape lang ‘di pa kayang i-serve ng mga tauhan.

Kinaumagahan, ramfah galore!

Maganda ‘yung bakawan nila…mga bakawan sa ibabaw ng purong batong bundok mismo!  Unas o kati (low tide) n’ung umaga, kaya nagawa ko pang makalakad sa ilalim ng bakawan.

At eto ‘yung mga cottage nila…maganda at sobrang barato hah!

Happy!

At may tore pa!

Feeling may-ari!

Ramfah pah!

Pagkakain ng agahan, alis na papuntang MARIHATAG naman.  Isang oras din na byahe.  Maaga kaming nakarating at bago magsimula ang aming activity, takas muna papuntang dagat. 

Grabeh, nasa dalampasigan kami, pero ang kita at ramdam naming ang lakas ng alon, nakakatakot!

Tapos, balik na kaagad ulit, pero sa pagbalik, nakakita ulit ako ng habal-habal at nakapagpa-picture na rin ako sa wakas!

Sa wakas!

Tapos, n’ung pahinga n’ung tanghalian, nakatakas ulit ako para makapaglibot-libot ulit...at marami nga akong mga interesanteng nakita!

Eto ‘yung terminal nila.

Maraming habal-habal sa terminal nila!

Habal-habal in action!  Nakakatuwa talagang panoorin!

Isa pang klase ng habal-habal na karaniwang ginagamit sa pangkalakal o negosyo, grabeh talagang dumiskarte ang Pinoy!

Tapos, may nakita ako na akala ko suman.  Well, para kasi siyang suman, pero gamot o tambal daw nila, lalo na sa masasakit ang tiyan.  “Pili” ang tawag nila.  Gawa sa katas o dakta ng pili, ‘yung wax!  Kuha ng kapiraso, tunawin sa mainit na tubig at inumin.  Uutot ng uutot daw ang mangyayari para mawala ang sakit ng tiyan!

Pampautot!

Hapon na rin kami natapos sa activity namin, at saka lumarga.  Sa paglarga, nadaanan naming ang isang rest area na ang ganda ng tanawin – mga bakawan!

 

Graveh, ang ganda ng view!

Gabi na kami nakarating sa hotel, sa SanFran naman kami natulog, at the usual, kain lang at tulog ulit.

Kinabukasan, byahe na papuntang Davao City, at siyempre excited talaga.  At pagdating nga ng Davao, ramfah! 

Kinagabihan, sa MTS naman ako rumamfah.  Tuwang-tuwa ako, kasi nataymingan ko na P.L.O. o Popong Landero Organization ang tumutugtog.  Paborito ko sila at napakagaling talaga!  Napakaswerte ko pa at tinugtog nila ang mga paborito kong kanta nila, walang kupas!

P.L.O.

Haaay, at n’ung natapos, balik hotel....tulog!

Kinaumagahan, airport na…masaya na malungkot.  Masaya kasi nakabalik ulit ng Mindanao, malungkot kasi mami-miss ko na naman.

  

Tugerarao sa tag-araw! Well, actually, tag-ulan na, hehehe....

Nagkaroon ako ng pagkakataon na makapunta sa Tugegarao!

Noong una, naririnig ko lang siya, at nababalitaan kung gaano kahirap pumunta d'un... wala sa isip ko na pumunta d'un, malayo kasi eh, at malabo na magkaroon ako ng pagkakaton na makapunta d'un, wala naman akong kaibigan na tagaroon. Kaso, nagmilagro, biglang may pagkakataon! Kaya bilang paghahanda, tiningnan ko sa mapa kung saan 'yung pupuntahan kong lugar...


...at nyah, malayo nga! Halos malapit na sa dulo ng Pilipinas ah!

Biyernes ng gabi kami umalis dito sa Manila, mga alas-otso na (8:00pm), nahuli kasi ako sa alas-siyeteng byahe, ilang minuto lang naman, umalis na kaagad 'yung bus, tsk! Sabi kasi ng kasama ko, gabi daw dapat kaming umalis para madali daw ang byahe, para hindi masyadong maramadaman ang sakit sa puwet at likod dahil sa ilang oras na pagkakaupo sa masikip pero maginaw na aircon na bus.

Sampu hanggang dose (10-12) oras ang byahe, at tatlong (3) stop-overs ang ginawa namin: Bulacan, Nueva Vizcaya, at Isabela - para pagbigyan kaming mga pasahero na umihi o kumain sa mga tinitigilan naming mga istasyon. Sa lahat ng mga tinigilan namin, isang uri lang ng pagkain ang kinain ko - lugaw!

Pusang iring, ang hirap ng byahe! Nakarating kami ng Tugegarao ng alas-otso na ng umaga. Marami pa dapat na gagawin, pero sabi ko sa kasama ko, pass muna ako, hindi ko kaya, dahil liyong-liyo ako sa antok, matutulog na lang muna ako at babawi na lang ako sa gabi o kinabukasan na gawain.

Kinabukasan na ko nakahataw, at isa sa mga lakad namin eh pumunta ng Tuao, pero bago makapunta d'un, dumaan na muna kami sa may Piat, kung saan popular ang Birhen ng Piat!

Maulan nga n'ung araw na 'yun, sabi ng mga tagaroon, tagtuyot d'un, at noong araw din lang 'yun umulan... kaya, medyo hassle, mahirap lumakad o mamasyal.

Ito 'yung daanan papunta sa simbahan ng Piat, nasa tuktok siya ng bundok na nakaharap sa Silangan, kaya kung tutuusin, ang likuran nito ang dinadaanan ng mga tao.


Ang "unahan" o likuran ng simbahan... maski maulan, dagsa pa rin ang tao!


At ito naman ang tunay na unahan ng simbahan.

As usual, kapag pumapasok ako sa mga simbahan na ganito, mas interesado ako na tingnan ang arkitektura, at ang mga pangyayari sa kapaligiran nito. So, naglibot-libot nga ako, ika nga eh, laag-laag lang...


...eto nga pala 'yung loob ng simbahan, kaso sa dami ng tao, siksikan sa loob, ang hirap kumuha ng magandang litrato!


Isa sa mga nakita ko sa mga nakapaligid na tindahan dito, sandamakmak na imahen ng BIrhen ng Piat... for sale!


Close-up na kuha ng isang imahen na Birhen ng Piat na pinagbibili...


...sa katabi nito eh ang lugar para sa mga kandila, isang mahalagang parte o bahagi ng isang simbahan...


...at siyempre, ang mga deboto. Ang lugar na ito ay nagiging "mitsa" din ng away sa mga deboto at mga nagbebenta ng kandila - maraming nagagalit, kasi nga naman, kalahati pa nga lang 'yung kandilang sinisindihan mo eh, kinukuha na kaagad ng iba ('yung mga nagtitinda rin mismo), 'yung iba nga, makalingat ka lang, wala na 'yung sinindihan mo!

Tapos, sa paglibot ko pa, nakakita ako ng isang mahabang pila, nagtaka ako, kasi may misa sa loob ng simbahan, pero may mahaba pa ring pila sa labas ng simbahan at ang dulo nito eh hindi naman sa may pintuan, kundi sa likuran, kaya nakipila na rin ako...


...so, eto 'yung pila, pataas pa ng hagdan, tapos ito na 'yung natatanaw ko...


...parang may inaabot o kinukuha na ewan... naghintay lang ako para mapalapit ng husto...


...tapos, eto pala 'yun... laylayan ng damit ng Birhen ng Piat!


Ipinapahid nila ang kanilang mga kamay o panyo dito, at ipapahid nila sa parte o bahagi ng kanilang mga katawan na may sakit o karamdaman...


...para mas close-up...so, nasa likod kami ng altar ng simbahan. May maliit na bintana, sapat na hawakan ang poon o ang damit nito, pero hindi kayang mailabas ang "mahahalagang" bahagi nito, tulad ng tunay na gintong korona o mga alahas....

Tapos, patuloy pa rin ang aking paglilibot-libot, tapos uli, eto naman nakita ko...


...blessing station for religious articles...hokey, at may bayad ha!


Nahuli ko pang nagbibilang si Father, kung magkano kita nya, hehehe!

...at patuloy pa rin ako sa aking paglalakabay...eh, paggala pala, hehehe....


Eto naman, nakita ko, 'di ako makalapit sa altar at makuhanan ng litrato ang Birhen ng Piat, meron din pala d'un sa isang sulok, ito ang ginagamit yata kapag prusisyon... medyo mukhang malungkot nga lang... nasa isang sulok lang... mag-isa... walang kasama... walang pumapansin....


Close-up ng imahen... maitim din pala ang itsura nya, parang sa Nazareno, pero hindi ko alam ang kwento sa likod nito kung bakit maiitim ang kulay nya.

...at natapos din ang misa...


...dagsa pa rin ang tao na lumalabas ng simbahan, at may kapalit uli panibagong grupo na dadalo sa kasunod na misa....

...at siyempre, kung may simbahan na popular o sikat na ganito, hindi mawawala sa paligid nito ang mga tindang pagkain! Ito ang kalimitang kinagigiliwan kong tingnan at subukan kung anong mga kakanin ang meron o kakaiba/unique sa isang lugar! At hindi nga ako nagkamali, ang daming kakaiba!


Whoah, daming uri ng kakanin! Mmmmmmm, sarap!


Eto naman, "pawa" ang tawag nila dito!


"Sinabalos" naman ang tawag nila dito. Kawayan ang ginamit na lalagyan, tapos ang loob eh, parang malaking suman na imbutido.


Nahiya ako d'un sa mga ale na nagtitinda, wala akong pambili eh, sabi ko, kuhanan ko na lang sila ng picture para ilagay sa internet. Umoo naman sila at baka daw ma-"discover" pa daw sila, hehehe... pinoy nga naman, pagdating sa "kodakan"! And'yan pala 'yung "tupig", 'yung parang balinghoy na suman na iniihaw!

Tapos, n'ung pauwi na kami, may napansin ako sa malayo na kakaiba, sinipat at tiningnan kung mabuti kung ano 'yun, at ito pala!


Tabako! Minsan lang kasi ako makakita nito eh...well, hindi rin naman ako gumagamit kasi nito eh....


Close-up uli para mas klaro!

Tapos, dumiretso na kami sa dapat talaga naming puntahan, sa Tuao! Dinaanan uli namin ang malawak, malapad at malalim na Cagayan River, kaso ang hirap kumuha ng picture kasi malakas ang ulan!


Paglampas ng tulay ng Cagayan river, eto ang bubulaga sa 'yo papuntang Tuao, SMILE!


At ang Tuao...well, wala akong iniindorsong pulitiko ha, napasama lang ang pagmumukha niya d'yan!

At doon na namin ginawa ang dapat naming gawin...ano 'yun? Well, censored, hehehe... tapos nagbyahe na uli pauwi ng Tugegarao, maski may dinaanan pang iba.

Tapos, konting pahinga, at naggayak na uli kami pauwing Manila, pero sabi ko, libutin ko lang saglit ang Tugegrao, para sulit naman, at eto nga... with style pa!


One (1) horsepower na sasakyan! Normal mo lang makikita sa mga lansangan ng Tugegarao ang mga kalesa, at ito ang ginamit namin sa pag-ikot ng Tugegarao! Kasing presyo din lang ng sa jeep ang pamasahe, kaya mas enjoy kung sight-seeing lang ang gagawin, pero kung nagmamadali ka, mmmmmm, hindi ko maimumungkahi, hehehehe.

At natapos ang pag-ikot, uwi sa tinuluyan, naggayak paalis at umuwi na uli papuntang Manila...Alas-siyete kami ng gabi umalis d'un at nakarating kami sa Manila ng mga alas-singko y media... mas mabilis na ang pabalik ngayon, kaso nakakapagod pa rin, pero enjoy naman!